خسروپناه: اگر در هوش مصنوعی رشد نکنیم دچار نوعی استعمار می‌شویم

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر در هوش مصنوعی رشد نکنیم دچار نوعی استعمار می‌شویم.

به نقل از مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در همایش الزامات توسعه مدل زبانی بزرگ فارسی «هوش مصنوعی مولد قدرت حکومت‌ها» درباره تدوین سند هوش مصنوعی اظهار کرد: امروز شاهد سیستم‌های هوش مصنوعی هستیم که نیازهای واقعی و علمی ما را تأمین می‌کند، به جای انسان عمل و حتی تدبیر می‌کند اما باید به یاد داشته باشیم که هوش مصنوعی ساخته ذهن و روح انسان است.

وی به ارائه مثالی در این حوزه پرداخت و ادامه داد: در حوزه حکمرانی 207 منبع را شناسایی و 200 تعریف حکمرانی را استخراج کرده‌ایم. 51 کلید واژه اصلی نیز استخراج شد که از ماشین‌های متنوع هوش مصنوعی درباره آن‌ها سوال شد، هر کدام پاسخ‌هایی دادند، تعاریف هوش مصنوعی از منابع دست اول حکمرانی بهتر و دقیق‌تر بود و این تعاریف را به کمک آنها دسته‌بندی کردیم. در مجموع 20 تعریف از هوش مصنوعی دریافت شد که در کنار 200 تعریف قبل، به تعریف جامع‌تر در این حوزه رسیدیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد:‌ تعریف برگزیده از حکمرانی این است که فرآیندهای شبکه‌ای از سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری (قانون‌گذاری ساختار‌سازی نگاشت نهادی) تا گفتمان‌سازی، راهبری، هدایت‌گری، نظارت، کنترل و ارزیابی است که با مشارکت سازمان‌های دولتی و ذی‌نفعان مردمی صورت می‌گیرد، بنابراین حکمرانان این عرصه "ساختارهای دولتی،‌ بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی" هستند.

وی با بیان اینکه الگوی حکمرانی باید مشخص شود، ادامه داد: حکمرانی باید با رویکرد بازتوزیع و تسهیل در سطوح مختلف محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی مدنظر باشد. اهداف حکمرانی شامل مشارکت عمومی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، قانون‌مندی، امنیت پایدار، رفاه عمومی و اثربخشی است.

ستاد خسروپناه افزود: اینکه در شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی بنویسیم بخشی از حکمرانی است اما از سیاست‌گذاری تا اثربخشی چند فرآیند شبکه‌ای، طولانی، بسیار پیچیده و چند بعدی است. برخی حکومت‌داری را با حکمرانی یکی می‌دانند قطعا تصوّر اشتباهی دارند، حکمرانی با حکومت‌داری یکسان نیست.

وی درباره اصول حکمرانی هوش مصنوعی حکمت‌بنیان گفت: سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری حکیمانه مبتنی بر علم نافع عقلانی(شامل عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد) در هوش مصنوعی باید مدنظر باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حکمت معادل انگلیسی ندارد، بیان کرد: حکمت از سیاق علم نافع و مبتنی بر عقل است. سیاست‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی باید بر اساس حکمت باشد که از جنس حقیقت و فضیلت است، باید هوش مصنوعی که طراحی می‌کنیم مبتنی بر حقیقت و فضیلت عمل کند.

استاد خسروپناه با تأکید بر نظارت و ارزیابی با شاخص‌های اهداف، شفافیت، عدالت و مشارکت عمومی تأکید کرد: باید سیستم‌های هوش مصنوعی را به صورت مستمر رصد کنیم، حکمرانان شامل ساختار دولتی، بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی هستند که باید در سیاست‌گذاری هوش مصنوعی مشارکت داشته باشند. در مدل حکمرانی شورای عالی انقلاب فرهنگی و در سند نگاری هوش مصنوعی، بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی در سیاست‌گذاری مشارکت دارند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در بحث هوش مصنوعی خیلی عقب هستیم و باید با سرعت رشد کنیم خودمان مولّد شویم که اگر اینگونه نشود دچار شکلی از استعمار می‌شویم. در حال حاضر مهمترین نوع استعمار؛ استعمار نرم است. در دهه اخیر کارهای زیادی انجام شده است اما کافی نیستند که باید ادامه پیدا کند. کار دولت تسهیل گری، نظارت، ارزیابی و هدایت ارزش‌هاست.

وی اضافه کرد: آموزش و گفتمان‌سازی در حکمرانی هوش مصنوعی باید مدّنظر باشد. معیارهایی که به هوش مصنوعی می‌دهیم باید بر اساس زیست بوم و فرهنگ ایرانی اسلامی باشد.

استاد خسروپناه گفت: جامعیت هوش مصنوعی نیز باید مدّنظر باشد و حوزه‌های نظیر تعلیم و تربیت، دفاعی و امنیتی، کشاورزی،‌ حقوقی، رسانه و فضای مجازی که نیاز به هوش مصنوعی دارند در نظر گرفته شود، البته سیاست‌بسندگی اشتباه است و سیاست‌گذاری، بخشی از چند فرایند است که در درون حکمرانی هوش مصنوعی است.

 باید حکمرانی الگوی سوم زن مسلمان داشته باشیم

اینکه بگوییم الگوی سوم زن در خانواده اثرگذار باشند اما قوانین کار و ارتقای زنان و مردان مثل هم باشد، نمی‌توان انتظار داشت که اهداف مورد نظر محقق شود، بنابراین باید حکمرانی الگوی سوم زن مسلمان داشته باشیم و قوانین کشور خانواده‌دوست باشند.

به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در این مراسم اظهار کرد: در معرفی زنان شاخص اقدامات کافی در کشور صورت نگرفته است که در این میان شهدای بانوان نیز مظلوم‌تر هستند و کمتر از آنها یاد می‌شود.

وی با اشاره به آراء بزرگان و اندیشمندان کشور نظیر علامه حسن‌زاده، علامه مطهری، علامه جوادی آملی و... بیان کرد: وقتی از این بزرگان یاد می‌شود کمتر نقش خانم‌ها در موفقیت این عالمان شنیده می‌شود در حالی که همسران ایشان نقش زیادی در مسیر زندگی این علما داشتند. مثلا وقتی همسر آیت‌الله حسن زاده آملی از دنیا رفت، ایشان کلاس‌های درس را تعطیل کردند و گفتند که من یتیم شده‌ام و وصیت کرد که پیکرش را در کنار همسرش به خاک بسپارند. بنابراین امکان ندارد مردی موفق باشد اما همسرش نقش مهمی در آن نداشته باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با گرامی‌داشت یاد همسر شهید مطهری گفت: گاهی که خانوادگی به ملاقات ایشان می‌رفتیم خاطرات شهید مطهری را تعریف می‌کردند، مثلاً می‌گفتند وقتی کارهای علمی علامه مطهری زیاد می‌شد برخی اوقات ایشان فرزندران را به امامزاده می‌بردند تا شهید مطهری به کارهایشان برسند.

استاد خسروپناه اضافه کرد: قبل از انقلاب متخصص پزشک خانم انگشت شمار داشتیم، اکنون بسیاری از متخصصان از زنان هستند. اینها افتخار جمهوری اسلامی است. در حوزه علوم پایه، مهندسی، علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر خانمهای متخصص زیادی داریم، بانوان عفیفی که خانواده‌محور هستند و خانواده برایشان اصالت دارد. خانمی که مادری و همسری می‌کند و در کنار آن کارهای علمی نیز انجام می‌دهد، در قرن 21 افتخار کشور ماست که زنان، زندگی خانوادگی را اصل بدانند و در عین حال نخبه و جزء شخصیت‌های بین‌المللی باشند.

وی ادامه داد: برخی تصوّر می کنند خانم‌ها باید در خانه بنشینند و بی‌سواد بمانند و خانه‌داری کنند. تصوّر دیگر این است که خانم‌ها اگر در اجتماع حاضر می‌شوند باید قید خانواده را بزنند اما انقلاب اسلامی الگوی سوم زن را معرفی کرد که از الگوی زینبی(س) بر گرفته شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت:‌ در دوران دفاع مقدس بانوان مؤثر زیادی داشتیم، حتی برخی در عملیات جنگی حضور داشتند و به شهادت رسیدند.

استاد خسروپناه با بیان اینکه الگوی سوم زن مسلمان باید بشناسیم و به دنیا معرفی کنیم، عنوان کرد: اخیراً کتابی با عنوان «غرب چگونه خدا را واقعا از دست داد؟» منتشر شد، نویسنده این کتاب می‌گوید به خاطر اینکه در ابتدا خانواده از دست رفت، خدا نیز از دست رفت، بنابراین خانواده در تحکیم باور دینی مهم است.

وی درباره ویژگی الگوی سوم زن مسلمان گفت:‌ زن مسلمان؛ موحّد و مومن است هر کجای دنیا برود ایمانش را از دست نمی‌دهد چراکه توحید و ایمان در جانش نفوذ کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ویژگی دوم الگوی سوم زن مسلمان را روحیه جهادی دانست، ادامه داد: نه تنها در زمان انقلاب و جنگ بلکه همین الان روحیه جهادی در میان زنان وجود دارند. بانوان اندیشمند با روحیه جهادی در حال تولید اندیشه هستند.

استاد خسروپناه سومین ویژگی زن مسلمان، آزادی عفیفانه عنوان کرد و افزود: آزادی رکن انسانیت است، مگر می‌توان آزادی را از انسان گرفت، اما آزادی سه رکن «از، در و برای» دارد. «آزادی از» موانع،‌ که کنارش «آزادی در» چارچوب اصول انسانی تا «آزادی برای» عدالت، کرامت و پیشرفت محقق شود، آزادی مفهوم مقدّسی است.

وی گفت: ویژگی چهارم الگوی سوم زن مسلمان استقلال خواهی و استکبار ستیزی است و ویژگی دیگر اصالت خانواده و نقش مادری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: زنان از اول انقلاب تاکنون دستاوردهای زیادی داشتند اما برخی چالش‌ها نیز وجود دارد، برخی مرتب با شبهات فمینیستی مواجه هستند، پاسخ به این شبهات نیز اهمیّت دارد، هم اکنون در حوزه‌های علمیه خانم‌های مجتهده متعددی داریم که عالم، فقیه و به روز هستند و به شبهات پاسخ داده‌اند که باید مورد توجه قرار گیرند. مثلاً برخی می‌گویند علوم پایه و مهندسی صرفاً مردانه است که این نگرش اشتباهی است. چالش دوم اخلاقی است، حضور زن در جامعه لازم است اما بعضاً با آسیب‌هایی نیز ممکن است مواجه باشد که باید برای رفع آن در جهت حضور مؤثر زنان تدبیر داشت.

وی اضافه کرد: در حوزه سیاستگذاری و قوانین الگوی سوم زن مسلمان چالش‌هایی داریم. اینکه بگوییم الگوی سوم زن در خانواده اثرگذار باشند اما قوانین کار و ارتقای زنان و مردان مثل هم باشد، نمی‌توان انتظار داشت که اهداف مورد نظر محقق شود، بنابراین باید حکمرانی الگوی سوم زن مسلمان داشته باشیم تا به نظام خانواده آسیبی وارد نشود و باید قوانین کشور خانواده‌دوست باشند./تسنیم