آیا ناتو عربی شکل می‌گیرد؟

روزنامه آرمان: فریدون مجلسی *: ادبیات تند دونالد ترامپ علیه ایران موجب شده است تا برخی کشورهای مخالف سیاست‌های ایران در منطقه نیز از این فرصت نهایت سوءاستفاده را ببرند و یک دیپلماسی تهاجمی علیه ایران را در پیش گیرند.

کنفرانس امنیتی مونیخ که در روزهای گذشته برگزار شد، نشان داد عربستان و متحدان این کشور تلاش می‌کنند موجی دوباره از ایران هراسی به راه بیندازند. در واقع اظهارات ضدایرانی که در روزهای گذشته شنیده شد طبیعی به نظر می‌رسد چرا که دیپلماسی تهاجمی آمریکا این فرصت را به قدرت‌های منطقه‌ای داده است تا فشار بر ایران را تشدید کنند. در این میان گمانه‌زنی برای تشکیل یک ناتوی‌عربی شکل گرفته است. ترکیه با توجه به حجم مبادلات اقتصادی بالایی که با ایران دارد تا زمانی که روابط ایران و آمریکا در وضعیت حاد نبود در کنار ایران قرار می‌گرفت یا حداقل یک سیاست مستقل را اتخاذ می‌کرد اما به نظر می‌رسد در شرایط جدید آنها ترجیح می‌دهند به اتحاد بزرگ‌تری با عربستان بیندیشند که به زعم مقامات ترکیه، برنده نهایی در منطقه خواهد بود.

در واقع ترکیه تا زمانی که از شرایط منطقه احساس صلح دارد در راستای کسب منافع سیاسی و اقتصادی خود روابط با ایران را در نظر می‌گیرد و سیاست‌های ضدایرانی را اعمال نخواهد کرد. اما اظهارات و تصمیمات اخیر مقامات ترکیه نشان می‌دهد خطر وجود یک جنگ در خاورمیانه از دید منافع آنها ایجاب می‌کند روابط با ایران را کاهش دهند یا حتی همان‌طور که دیده می‌شود سیاست ضد‌ایرانی در پیش گیرند. بنابراین ترکیه ترجیح می‌دهد با قرار گرفتن در کنار عربستان یا ایده تشکیل ناتوی عربی دستاوردهای مورد نظر خود را در نهایت به دست آورد.

به نظر می‌رسد لحن تند ترامپ و تیم او در ترکیه به شکل تدارک طرف آمریکایی برای در‌گیری خاورمیانه استنباط شده است. سفرهای مقامات آمریکایی به کشورهای عربستان و افغانستان نیز در برخی گمانه‌زنی‌ها این‌گونه تعبیر می‌شود که آمریکا درحال محاصره کردن ایران است. یکی از موضوعاتی که بیشترین تقابل میان ترامپ و ایران را به وجود آورده است، حساسیت شدید رئیس جمهور آمریکا بر روی مساله محور مقاومت است. با این حال به نظر می‌رسد کشورهایی نظیر ترکیه و عربستان خیلی زود به استقبال تنش رفته‌اند. در این میان برخی معتقدند اظهارات تند ترامپ تنها بلوف‌هایی سیاسی است و ترامپ درنهایت همان راه تشدید تحریم‌ها را در پیش خواهد گرفت. هرچند برخی نیز در کشور این استدلال را می‌آوردند که وقوع یک تنش می‌تواند به آمریکا ثابت کند همان‌طور که در تقابل با ویتنام شکست خورد در مواجهه با ایران نیز چاره‌ای جز پذیرش شکست ندارد.

ایران باید رویه خویشتنداری را در پیش بگیرد، هرچند تا به امروز این موضوع به‌طور کامل شکل نگرفته و جنگ لفظی میان مقامات ایران و آمریکا همچنان ادامه دارد. اما حرکت ایران بر مسیری که مسئولان دولتی در مجامع جهانی تاکید دارند یعنی سیاست گفت‌وگو و تعامل می‌تواند راهگشا باشد. ایران باید مطابق با قوانین حقوقی بین‌الملل برای حل بحران‌های منطقه‌ای در چارچوب جمعی و همکاری‌های با دولت‌های عربی منطقه موضوعاتی چون حمایت از فلسطین را در چارچوب سازمان ملل متحد حل کند. در واقع مهم‌ترین سیاستی که از سوی ایران باید مورد تاکید قرار بگیرد، پرهیز از بهانه‌دادن به طرف مقابل است.