آثار مثبت و منفی تفاهم‌نامه گازی ایران و روسیه

گروه سیاست سایت فردا: سفر پوتین به ایران از زویای بسیاری مهم به نظر می‌رسد؛ از یک سو مسئله انرژی در این سفر مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت و در همین راستا تفاهم‌نامه‌ای هم میان دو کشور امضا شد و از سوی دیگر به نظر می‌رسد سفر اخیر می‌تواند زمینه گسترش همکاری‌های دو کشور باشد؛ به‌ویژه آنکه اکنون هم روسیه و هم ایران عزم راسخی بر جلوگیری از حوزه نفوذ آمریکا دارند.

امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «فردا» گفت: «تفاهم‌نامه‌هایی مانند تفاهم‌نامه 25ساله ایران و چین یا 20ساله ایران و روسیه یا همین تفاهم‌نامه گازی ایران و روسیه که اخیرا امضا شد هم می‌توانند آثار مثبتی داشته باشند هم منفی. اثر مثبت آنها این است که طرف‌های غربی احساس می‌کنند هرچه زمان بیشتر بگذرد ایران به روسیه و چین نزدیک‌تر می‌شود و به همین دلیل می‌کوشند تا هرچه سریع‌تر مسئله برجام را حل‌وفصل کنند زیرا تصور غربی‌ها آن است که با گذشت زمان ایران بیش از گذشته به سمت شرق گرایش پیدا می‌کند».

او ادامه داد: «اثر منفی این دست تفاهم‌نامه‌ها هم آن است که هرچه سطح همکاری‌های ایران با روسیه و چین افزایش یابد و فشار ناشی از تحریم‌های آمریکا کاهش یابد، ایران انگیزه خود برای احیای برجام را از دست می‌دهد و به نوعی از به دست آوردن نتیجه با غربی‌ها صرف‌نظر می‌کند و به هر حال مناسبات با غربی‌ها عادی نمی‌شود و همیشه این بحران باقی می‌ماند».

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این پرسش که آیا سفر اخیر پوتین بر سرنوشت برجام تأثیر مستقیم خواهد گذاشت یا خیر، بیان کرد: «تا این لحظه که تأثیری نگذاشته است و تغییری در شرایط مذاکرات به وجود نیاروده است. این آمریکاست که باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد به توافق 2015 برگردد یا خیر. تصمیم روسیه و چین در موضوع برجام فرع بر ماجراست».

او ، درخصوص اینکه انگیزه پوتین برای سفر به این چه بود، اظهار کرد: «نمی‌شود نیت‌خوانی کرد و گفت که آقای پوتین چه فکر می‌کند اما قرائن نشان می‌دهد که به هر حال هر کشوری منافع خود را دنبال می‌کند. وقتی روسیه در جنگی نیابتی با آمریکا قرار دارد سعی می‌کند محدانش را زیاد کند و زا مخالفانش بکاهد؛ به همین دلیل هم ارتباطش با ایران را افزایش داده است و البته به موازات سفر پوتین به ایران دیدیم که آمریکا هم سعی می‌کند ارتباطش با ونزوئلا را افزایش دهد».

ابوالفتح در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا پوتین می‌خواهد مانع تبدیل‌شدن ایران به یک رقیب تجاری‌اش در حوزه گازی شود، گفت: «نباید دچار نوعی ذوق‌زدگی شد. ورود ایران به بازار سرمایه‌گذاری گازی اروپا مقدماتی دارد، لوله‌کشی‌های گسترده می‌خواهد و زیرساخت‌های عظیمی را می‌طلبد که فعلا میسر نیست. روسیه 40درصد گاز اروپا را تأمین می‌کند و حتی اگر ایران، قطر و عراق هم بخواهند این خلأ را جبران کنند، نمی‌توانند. این طور نیست که پوتین به ایران آمده باشد تا جلوی ورود ایران به بازار گاز جهانی را بگیرد زیرا ایران اگر بخواهد هم در شرایط کنونی نمی‌تواند و شاید در هفت‌هشت سال آینده و آن هم در شرایطی که تحریم‌ها رفع شود و سرمایه‌گذارهای خارجی مانند توتال به ایران بیایند بتواند به اروپا صادرات گاز داشته باشد اما در شرایط کنونی امکانش میسر نیست».