دیپلماسی به سبک آمریکایی

گروه دیپلماسی فردا - یک روز از اظهار نظر رابرت مالی درباره علاقه‌مندی آمریکا به استفاده از مسیر دیپلماسی برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران و انجام توافق نگذشته که جان کربی می‌گوید «برجام در حال حاضر در دستور کار نیست و ما روی آن متمرکز نیستیم»! این تناقض در مواضع طرف آمریکایی البته تازگی ندارد.

از وقتی که بایدن در ایالات متحده رئیس جمهور شده و برخلاف پیش بینی‌های بر مبنای تبلیغات انتخاباتی او، در احیای برجام ناموفق بوده است؛ این مواضع ضد و نقیض بیشتر هم شده است. آنها پس از شروع جنگ اوکراین، این توجیه را پیدا کردند که حالا اولویت هایشان تغییر کرده است. اروپایی ها نیز به تبیعت از آمریکا به دنبال فشار بیشتر به ایران رفته و ضمن وضع تحریم های جدید، ادعاهای قدیمی خود درباره مباحث هسته ای ایران را مطرح کردند و قطعنامه شورای حکام پیرو این فشار ها علیه ایران صادر شد.

نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اما صحنه جدیدی در راستای مذاکرات گشود و بایدن که تاکنون نتوانسته هیچ زندانی آمریکایی را آزاد کند برای کمپین های انتخاباتی خود نیازمند این مسئله است و تلاش های گوناگونی نیز در این راستا صورت گرفته است اما آمریکایی ها مانند گذشته صرفا به دنبال حل مشکل خودشان و بدعهدی در مقابل وعده هایی هستند که در راستای آن کارشان پیش رفته است. اروپایی ها نیز در چند ماه اخیر با توجه به حمایت های گوناگونی که از اغتشاشات و اعتراضات نیمه دوم سال 1401 کرده بودند، گمان می کردند این فشار ها منجر به امتیاز گیری خواهد شد اما در نهایت با غنی سازی 60 درصد و آرام شدن شرایط در ایران مواجه شدند به همین خاطر آژانس و همکاران اروپایی اش به دنبال رفتار های کارشناسی و حل مشکل از طریق واقعیت رفتند.

سفر سلطان عمان به تهران به باور عمده کارشناسان دارای پیام هایی از سوی اروپا و آمریکا برای توفق بود، هرچند هنوز نشانه مشخصی از سوی طرفین دیده نشده است اما صحبت های اخیر امیرعبداللهیان در روز های اخیر، تماس نمازی(زندانی آمریکا در ایران) با خانواده اش و خبر احتمال آزادی، رفع موانع استفاده از ارز های بلوکه شده ایران در برخی کشور ها و گزارش اخیر آژانس درباره حل دو مورد اختلافی با ایران، نشان می دهد که وضعیت ارتباط با غرب در مسیر همواری قرار گرفته است.

اما باز هم ابهاماتی وجود دارد که می تواند این مسیر را با فراز و نشیب های سخت مواجه کند. سفر محرمانه مشاور بایدن به عمان و احتمالا گفتگو برای حل مسئله مذاکرات در کنار بی خبری از برخی مسئولین سیاست خارجی اروپا که احتمالا آن ها نیز مدتی در عمان به سر برده اند گویای برخی گشایش ها برای گفتگو با ایران است اما با کدام قالب؟ توافق موقت؟ توافق بلند مدت؟احیا برجام و یا توافقی جدید؟ مسلما ایران دیگر با وعده های بدون تضمین کار آمریکایی ها را راه نخواهد انداخت و زندانی ها برای کمپین بایدن با امتیاز بسیار ارزشمند تری آزاد می‌شوند. ایران دیگر توافق موقت برای دستیابی به توافق دیگر با محدودیت های بیشتر را نمی پذیرد اما آمریکایی ها کماکان این گزینه را روی میز دارند که احتمالا با مخالفت ایران مواجه خواهند شد. در این بین جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفته است:«با توجه به مشکلات داخلی ایران و حمایت از روسیه در جنگ اوکراین در حال حاضر برجام در دستور کار دولت آمریکا نیست و اولویت ندارد». این صحبت جان کربی متناقض با تمام رفتار های یک ماه اخیر آمریکایی هاست و نشان می دهد در بخشی از گفتگو ها با آمریکا اخلالی پیش آمده که بعید نیست عدم قبول توافق موقت از سوی ایران بخشی از آن اخلال باشد که این رفتار آمریکا می تواند بر تعویق آزاد شدن زندانی ها نیز تاثیر بگذارد.

آمریکایی ها هنوز به قطعیت کامل برای پرداختن به دیپلماسی با ایران نرسیده اند و رفتار های متناقض آن ها نشان می دهد که دنبال امتیازگیری و عدم امتیاز دادن هستند. بهانه های جنگ اوکراین و وضعیت داخلی ایران نیز بخشی از اخلال های قابل پیش بینی آمریکا در مسیر دیپلماسی با ایران است. اما بایدن در هر صورت ناچار به آزاد کردن زندانی های آمریکایی خواهد شد.