زیر سایه فقر/ کدام روسیه؟/ گمانه تغییر کابینه/ ابهامات بنزینی

گروه سیاست سایت فردا - روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

«اعتماد» تیتر و عکس یک امروز خود را به گفت‌وگویی با عبدالصمد خرمشاهی درباره نقش فقر در فساد اختصاص داده و به نقل از وی نوشته: «به فقر، ‌ام‌الفساد نیز گفته می‌شود. کسی که از لحاظ معیشتی، مشکلاتی دارد، خود و خانواده‌اش را در تنگنا می‌بیند و از طریق سالم و قانونی نمی‌تواند به جایی دسترسی پیدا کند، سعی می‌کند از طریق دیگری امرار معاش و مشکلات خود را حل کند که آن یک طریق دیگر چیزی نیست جز ارتکاب به جرم و جنایت.»

این روزنامه اصلاح‌طلب در گزارش دیگری با تیتر «تریبون نماز جمعه از مسائل زنان تا مصائب ایرانیان» به انتقاد از آنچه در خطبه‌های نمازجمعه گفته می‌شود، پرداخته است. در این گزارش جمله انتقادی تند یا صریحی نیست اما حرف اصلی آن است که آنچه ائمه جمعه بیان می‌کنند دغدغه اصلی مردم و مشکل واقعی جامعه نیست.

اعتماد در شماره امروز خود گزارشی هم دارد از گودال‌خواب‌های تهران. بنفشه سام‌گیس در بخشی از این گزارش خواندنی که با تیتر «زندگی روی هوا» منتشر شده، نوشته: «عرض گودال، اندازه‌ای بود که به دیواره تکیه بدهی و پاهایت را دراز کنی. طول گودال، به درازای قد یک آدم. مجید از 5 سال قبل به این گودال پناه آورده بود. رضا از سال 1367 بیابان‌خواب شد. یک سال بعد از اینکه از جنگ برگشت و  به جرم حمل مواد، باتوم توی سرش کوبیدند و برای ساکت کردن درد شکستگی جمجمه، مرفین به تنش خوراندند. رضا از بیمارستان که مرخص شد، مرفینی شده بود.»

«جوان» در گفت‌وگو با کارشناسان طرح بنزینی دولت را بررسی کرده و با تیتر ابهام‌های «بنزین برای همه»  نوشته: «طرح آزمایشی «بنزین برای همه» بعد از کلی جار و جنجال هنوز در جزایر قشم و کیش به مرحله اجرا درنیامده است. وزیر نفت می‌گوید: «این طرح در حال بررسی، کارشناسی و انجام کار‌های آزمایشی است و هر زمان ابهام‌هایش برطرف شود، از سمت دولت برای اجرای آن تصمیم‌گیری می‌شود»، اما معاونش از اجرای طرح سراسری از اول بهمن خبر می‌دهد. این اخبار متناقص حاکی از آن است که بدنه دولت هنوز برای اجرای آن به اجماع نرسیده و طرح آن در جامعه برای محک مردم و دارندگان خودرو بوده است. موافقان، این طرح را اجرای عدالت اجتماعی و بهره گرفتن تمام اقشار جامعه از یارانه بنزین می‌دانند، اما مخالفان، این طرح را ادامه تخصیص یارانه نقدی برای همه ایرانیان در سال ۸۹ می‌دانند و معتقدند: «این طرح جز ایجاد دغدغه جدید و سوداگری و دلالی حاصل دیگری برای اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر به همراه نخواهد داشت.» در ادامه این گزارش به نقل از نرسی قربان، کارشناس حوزه انرژی آمده است: «در دو دهه گذشته راه‌های بسیاری برای واقعی شدن قیمت انرژی و توزیع یارانه عادلانه مطرح شده است، اما دولت‌ها با توجه به مصلحت خودشان طرح‌ها را ناقص و نیمه‌کاره اجرا کرده‌اند. پیش از آغاز هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹، ما طرحی را پیشنهاد دادیم با نام «کارت انرژی» مردم با استفاده از این کارت می‌توانستند برای خودرویشان بنزین بزنند، پول قبوض برق، آب و گازشان را بپردازند. سال‌ها روی این طرح کار مطالعاتی انجام شد، اما بی‌نتیجه ماند. یک طرح نصف و نیمه‌ای ۱۱ سال پیش اجرا شد و مدام تغییر کرد. حالا دولت سیزدهم بدون درس گرفتن از تجربه پرداخت یارانه نقدی برای همه، می‌خواهد بنزین برای همه را اجرا کند که به نتایجش امید چندانی نیست.»

«شرق» تیتر یک امروز خود را به نشست مجازی «چشم‌انداز روابط ایران و روسیه در شرایط جدید» اختصاص داده و با طرح این سوال که «‌ایران با کدام روسیه طرف است» به نقل از مهدی سنایی نوشته: «قویت سیاست شرقی جمهوری اسلامی ایران از نگاه من سیاست واقع‌بینانه‌ای است. منتها این حقیقت اگر در چارچوب دوقطبی‌کردن سیاست خارجی و در واقع حتی یک‌سویه‌کردن روابط خارجی انجام شود، اگر روابط ایران با بخش‌های دیگر دنیا تضعیف شود، به نفع روابط با شرق هم نیست. تحلیلمان را از تقویت روابط با شرق باید به‌روز کنیم و امکان گفت‌وگو و امکان افزایش ظرفیت‌ها را در سیاست خارجی از خودمان سلب نکنیم». در ادامه این گزارش نیز به نقل از حمیدرضا احمدی آمده است: «میدان‌داری روسیه در مذاکرات هسته‌ای، به‌نوعی ناشی از رویکرد ایران است به روسیه. هم موافقان رابطه با روسیه یا نگاه به شرق که در دولت آقای رئیسی هستند و هم مخالفان آن به این شکل جلوه می‌دهند که از زمانی که آقای رئیسی بر سر کار آمده رابطه ایران با روسیه به شکل غیرمتوازنی به سمت اتکای ایران به روسیه رفته است. ولی اگر نگاه آماری داشته باشیم می‌بینیم که دوره آقای روحانی شاید یکی از موفق‌ترین دوره‌های روابط ایران و روسیه بوده است. میزان سفرها را اگر نگاه کنیم، فقط چهار بار آقای روحانی به روسیه سفر کرد و ۳۳ بار آقای ظریف و در چارچوب چندجانبه هم روابط برقرار بود».

«کیهان» در گزارشی تحلیلی که تیتر یک کرده با عنوان «عصبانیت آمریکا و دستپاچگی غربگراها از تعامل با شرق برای خنثی‌‌سازی تحریم‌ها» نوشته: «خنثی‌‌سازی تحریم‌ها و تعامل با شرق، بحران‌ها و مشکلاتی که مدعیان اصلاحات ـ اعتدال با سیاست تعلیق و انفعال در برابر دشمن به کشورمان تحمیل کردند را پایان می‌دهد و سیاست‌های آمریکا و غربگراها را به بن‌بست می‌کشاند.»

این روزنامه اصولگرای در بخش دیگری از صفحه یک امروز خود تیتر زده «برج‌های شیشه‌ای و تأسیسات نفتی امارات در تیررس موشک‌های ماست» و به نقل از یک روزنامه وابسته به انصارالله یمن نوشته: «امارات با ارسال عناصر مزدور و تکفیری تحت امر خود به استان شبوه، وارد بازی خطرناکی شده است.»

«آفتاب یزد» با تیتر «گمشده‌ی واشنگتن در مسئله ایران، روسیه و چین چیست؟» نوشته: «زین زواک - در مقاله‌ای که آن را «فارین پالسی» منتشر کرده به این موضوع اشاره کرده‌اند که: «انتهای حضور آمریکا در خاورمیانه یعنی آغاز دوران حضور چین در خاورمیانه» و به همین دلیل نتیجه گرفته‌اند که «بایدن» نمی‌تواند از روابط روزافزون «تهران - پکن» چشم بپوشد. از سویی دیگر، «ریچارد فونتین» مدیر عامل فعلی «مرکز امنیت جدید آمریکا/ Center for a New America- Security» که پیشتر در وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی به عنوان مشاور سیاست خارجی سناتور جان مک کین کار کرده است در مقاله‌ای که آن را «فارین افرز» منتشر کرده، هشدار داده؛ «استراتژی ایالات متحده‌ی آمریکا در مقابله با چین» بزرگترین ابهامی است که باید حل شود. .... در دو گفتگوی جداگانه، محسن جلیلوند و قاسم محبعلی، کارشناسان مسائل سیاسی با آفتاب یزد به نوعی به این مباحث نیز اشاره شد. جلیلوند با دست گذاشتن بر مسئله‌ای به نام «مسابقه تسلیحاتی» و محبعلی با اشاره به از دست رفتن جذابیت‌های «خاورمیانه» خاطرنشان می‌سازند که در هر صورت، برای آمریکایی‌ها مثلثِ روسیه، چین و ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و شاید اشاره‌ی مستقیم به این مهم که آمریکا نمی‌تواند از کنار روابطِ رو به افزایش ایران با چین و روسیه چشم پوشی کند نیز بخشی از همان استراتژی‌ای باشد که پژوهشگران و تحلیلگران آمریکایی، دولت بایدن را فاقد آن می‌دانند.

در هر دو مقاله‌ای که به آن اشاره شد به آسانی می‌توان رد و نشان «سردرگمی» در استراتژی‌هایی که مدنظر دولتِ بایدن است را مشاهده کرد زیرا تحلیلگران معتقدند این که از مسیر تعامل و رقابت به صحنه‌ی رقابت پا گذاشته باشند بخشی از ماجرا است اما آمریکایی‌ها به ویژه دولت بایدن نشان داده که در ترسیم مسیر برای دست یافتن به یک هدف مشخص، در گردابی از سردرگمی گرفتار آمده اند.»

«ایران» تیتر زده «بدون برجام، بدون FATF» و با اشاره به دستاوردهای دولت سیزدهم مثل تامین واکسن و عضویت در شانگهای و اجرایی کردن توافق همکاری با چین در پی نشان دادن بی‌ارتباطی بی‌ارتباطی این موضوعات با پذیرش شروط غرب است. در این گزارش آمده است: « چندماه بیشتر از آخرین روزهای گره خوردن همه مسائل کشور به مسائل خارجی و لزوم کوتاه آمدن در برابری زیاده‌خواهی‌های دشمن نگذشته است که خبرهای امیدوارکننده یک به یک نشان می‌دهد بسیاری از تحلیل‌ها در دولت گذشته اساساً واقعیت بیرونی نداشته است. آنچه تحت عنوان وابستگی همه مسائل کشور به موضوع پذیرش FATF  و برجام معرفی می‌شد، تنها یک دیوار ذهنی بوده که احتمالاً مقاصد سیاسی یک جریان خاص را پیگیری می‌کرده است. این تحلیل و آدرس غلط زمانی بیشتر دردناک می‌شود که ابعاد خسارت اقتصادی وارد شده به کشور و مهم‌تر از آن خسارت جانی و مالی وارد شده به مردم در پرتو این بازی‌های سیاسی واکاوی شود. تاکنون با گذشت تنها چند ماه از شروع به کار دولت سیزدهم مشخص شده است که سه اتفاق بزرگ و اساسی که در دولت گذشته وابسته به عقب‌نشینی در برابر دشمن و پذیرش محدودیت‌های FATF و عقب‌نشینی‌های فرابرجامی برای احیای برجام بوده است، بدون چنین پیش‌شرط‌هایی محقق شده است»

این روزنامه دولتی در گزارش دیگری نیز از واقعیت «گریز هسته‌ای» گفته و سعی دارد با ارائه تعریفی دقیق از کلیدواژه غربی‌ها در جهت فشار بر ایران، بازی سیاسی آنها را برهم زند.

«آرمان ملی» محسن هاشمی را عکس یک کرده و دلیلش اظهارات اخیر او درباره درگذشت پدر است. این روزنامه اصلاح‌طلب اما در گزارش دیگری به گمانه‌زنی درباره دولت و برخی وزرایش پرداخته و با تیتر «وزرایی که زود هنگام می‌روند» نوشته: «رابطه میان دولت و مجلس گرچه در ظاهر خوب است و از یکدیگر حمایت می‌کنند اما در اصل قضیه شرایط به گونه دیگری است چنان‌که با گذشت 5 ماه از روی کارآمدن دولت اختلافات میان بهارستان‌نشینان و پاستورنشینان زیاد شده و از همین جهت چندی است که مجلسی‌ها از پروژه سوال و استیضاح برخی وزرا پرده برداشته‌اند. یک روز وزیر کار، یک روز وزیر صمت و روز دیگر وزرای اقتصاد و بهداشت مهمان بهارستان هستند و هر از چندی نیز تعدادی امضا برای استیضاح جمع می‌شود اما استیضاح اعلام وصول نمی‌شود. این در حالی است که زمزمه‌هایی نیز در اختلافات و مخالفت‌ها با برخی وزرای اقتصادی در درون دولت نیز مطرح است و باید دید وزرای اقتصادی رئیسی نوروز 1401 را خواهند دید یا پیش از سال نو از قطار دولت پیاده خواهند شد.» در این گزارش آمده است: «زمزمه‌های استیضاح، بجز خاندوزی و عبدالملکی، گاه درباره وزیر بهداشت و وزیر صنعت و وزیر نفت هم شنیده می‌شود. با این حساب احتمالا تغییر و تحول در کابینه است و امید چند وزیر برای صدور پیام نوروزی با لباس وزارت روز به روز کمرنگ‌تر می‌شود.»

«وطن امروز» حوادث اخیر یعنی «برف، باران، کولاک، سیل» را تیتر یک کرده و نوشته: «بارش‌های بی‌امان و سیل‌آسای برف و باران که از عصر جمعه در 28 استان شروع شده و سراسر کشور را فرا گرفته است، همچنان ادامه دارد. تداوم بارش‌ها موجب طغیان رودخانه‌ها، شکسته شدن پل‌ها و درختان و تخریب و انسداد جاده‌ها شده و در برخی مناطق هم آبگرفتگی معابر و ورود آب به ارتفاع یک متر به برخی منازل گزارش شده است. شدت بارش‌ها طوری است که در ارتفاعات حدود یک متر برف و در برخی مناطق هم تا 150 میلیمتر باران باریده است. علاوه بر این بارش‌های سنگین -که اغلب به صورت برف در مناطق سردسیر و ارتفاعات بوده - راه‌های ارتباطی صدها روستا در مناطق مختلف کشور بویژه استان‌های اردبیل، لرستان و چهارمحال‌وبختیاری را مسدود کرده است. متاسفانه تاکنون ۴ نفر از هموطنان‌مان به دلیل جریان سیلاب و گرفتار شدن در برف و کولاک مفقود شده و ۲ نفر هم جان خود را از دست داده‌اند. کمک‌رسانی به مناطق آسیب‌دیده در سراسر کشور در حال انجام است و تاکنون حدود 4 هزار نفر از مرگ حتمی در جاده‌ها و مناطق صعب‌العبور و گردنه‌ها نجات یافته‌اند. طبق اعلام هواشناسی، تمام روزهای هفته جاری در سراسر کشور بارش باران و برف خواهیم داشت و علاوه بر آن 2 سامانه بارشی نیز این هفته به کشور وارد می‌شود که مردم و مسؤولان باید تمهیدات لازم را برای عبور از بحران‌های احتمالی وقوع سیل و... بیندیشند.»