ضرورت سیاست‌ خارجه همه‌جانبه در دولت رئیسی

گروه سیاست سایت فردا: بیژن مقدم، تحلیلگر مسائل سیاسی در یادداشتی اختصاصی برای سایت «فردا» نوشت: برخلاف آنچه مسئولان دستگاه دیپلماسی دولت آقای روحانی می‌گویند، هنوز هیچ توافق نهایی در حوزه سرنوشت برجام صورت نگرفته است و دولت کنونی بیشتر تمایل دارد چنین القاء کند که برجام تا آخرین لحظه کار دولت به حیات خود ادامه داد. واقعیت این است که مسئله برجام و به طور کلی موضوع هسته‌ای ایران یک بحث ملی است که نتیجه‌اش لزوما به دولت آقای روحانی یا رئیسی مربوط نمی‌شود و نظام تصمیم‌گیرنده نهایی است؛ از این رو نمی‌توان رویکرد ایران در موضوع هسته‌ای را منوط به این یا آن دولت دانست اما در شرایط کنونی که دولت دوازدهم به پایان کار خود نزدیک می‌شود، می‌توان یک تحلیل جامع از مجموعه عملکرد وزارت خارجه دولت آقای روحانی ارائه داد.

در هشت سال اخیر وزارت خارجه تمام نگاهش معطوف به برجام بود و به دلیل وقت بالایی که برای این موضوع گذاشت، عملا از سایر بخش‌ها غفلت کرد. حالا دولت آقای رئیسی به وضوح می‌داند که نه اروپایی‌ها و نه از آمریکا آبی برای کشور ایران گرم نمی‌شود؛ به همین دلیل ضرورت دارد که دولت سیزدهم سیاست خارجی همه‌جانبه را در پیش بگیرد؛ به این معنا که با همه کشورهای دنیا ارتباطی منطقی و از سر منافع ملی برقرار کند و در برقراری ارتباط هم مرعوب هیچ کشوری نشود. در این مسیر منافع ملی اولویت دارد و دیگر مهم نیست که منافع ملی ایران در غرب باشد یا شرق. در واقع آقای رئیسی نباید مانند آقای روحانی همه تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد قرار دهد  و باید با سیاستی متوازن در عرصه بین‌المللی حرکت کند.

از طرفی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های دیگر دستگاه دیپلماسی دولت آینده دیپلماسی اقتصادی است؛ موضوعی که دولت آقای روحانی و شخص آقای ظریف صرفا شعار آن را سر دادند. حالا که دیگر دولت غرب‌گرا عمرش تمام شده است، این بستر وجود دارد که در ارتباط دیپلماتیک با کشورهای مختلف جذب سرمایه‌گذاری انجام شود و با انتصاب سفرای قابل و مختصصان اقتصادی در حوزه خارجی چنین بستری فراهم شود.

در پایان هم گفتی است که ایران موضع مشخصی در قبال آمریکا دارد و از قضا آمریکایی‌ها نیز موضعشان در قبال کشورمان معلوم است. اگر به 12شرط آقای پمپئو برای ارتباط با ایران توجه شود، می‌توان دریافت که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند چیزی از نظام جمهوری اسلامی ایران باقی نمی‌ماند. حالا دولت آقای بایدن نه‌تنها آن 12 شرط را انکار نمی‌کند، بلکه در همان مسیر حرکت می‌کند؛ بنابراین به نظر می‌رسد که ارتباط ایران و آمریکا به طور مستقیم درستخوش بهبود نمی‌شود زیرا آمریکایی‌ها زیر بار حرف منطقی نمی‌روند و تمایل دارند چنین تنشی وجود داشته باشد.